Emil – vangamynd í desember

Sum jólavangamynd hava vit Emil Nolsøe. Vit hittast ein leygarmorgun uppi hjá Emil og Sigrið í Hoyvík, og meðan vit sita, koma børnini so pø a pø at vitja og abbabørnini. Emil býr úti í haganum í Hoyvík, húsini eru tey seinastu niðaneftir, men har munnu kanska skjótt fara at koma randarhús eisini.
Emil Nolsøe er føddur í 1962, næstelstur av 6 systkjum. Marita er elst, síðani Emil, síðani trillingarnir og seinast Katrin. Tað var ein sensasjón, tá ið Judith, mamma Emil fekk tríburðir í 1965, ein fitt søga er um Emil, tá ið tríburðirnir komu suður fyrstu ferð. Tey bera hesi børnini inn eitt fyri og annað eftir, og Emil gongur har 3 ára gamal. So einaferð nú kemur Emil til mammuna og sigur, tit hava gloymt eitt barn, tað liggur undir trappuni, tá hevði hann borið eygað við eina babylift har – líka visti hann, hvussu nógv børn áttu at vera til samans. Eg spurdi, um mamman mundi ikki hava tað strævið við teimum fimm, Emil sigur, at mamman plagdi at siga, at Marita og Emil vóru so sjálvbjargin, hon nýtti ongantíð at biðja hann fara í song, tað ornaði hann sjálvur.

Eisini plagdi Emil at vera nógv norðuri hjá abbanum  í Klæmintstovu, tó doyði abbin, Emil í Klæmintstovu longu í 1966. Á myndini niðanfyri sæst Emil hjálpa til á garðinum við suttuni í munninum.

Viðvíkjandi tríburðunum sigur Emil, at tey trý høvdu altíð hvørt annað at spæla við, og mamman segði, at tað var ikki stórt øðrvísi enn at hava eitt barn.




Emil og systkini hjálptu sjálvandi til við øllum arbeiði, men tað var aldrin talan um at gerast bóndi burturav. Men tað var kanska ikki so løgið, tí at bæði abbin og pápin vóru sjómenn. Bóndaskapurin var sostatt hjáveiða ella konufólkaarbeiði, tó fekk bóndaarbeiðið eitt uppsving, tá ið tey fóru at selja mjólk til Havnar. Niðanfyri sæst Emil saman við trillingunum.
Á trappuni á Toft, Emil og Edvard saman við ommuni Gretu á Toft.
Edvard, Emil, Anna Marna og Petur Martin.
Foreldrini Judith (1940-2003) og Ólavur í Klæmintstovu (f. 1939) bygdu sær húsini Nýggju Klæmintstovu í 1960, og har vaks Emil upp. Í skúlanum í Dali hevði hann ikki færri enn fimm lærarar, Edith, Eyðbjørg, Eyðun Winther og Poul Johannes. Honum dámdi best lærugreinirnar matematikk og søgu. Emil tók realeksamiu í Meginskúlanum á Sandi, tað minnist hann sum eina góða tíð við góðum lærarum.

Serstakliga minnist hann Alex Jespersen í matematikk og Hanus undir Leitinum í søgu. Skúlin var nýggjur og lærararnir ungir. Hann minnist , at Petur Petersen, presturin sum konfirmeraði Emil, segði, at tað var torføret at siga, hvør var lærari, og hvør var næmingur á Meginskúlanum, so ungir vóru lærararnir, og so skilagóðir og hampuligir vóru næmingarnir. Axel Skovbo og Jóanes í Stórhúsi vóru teir , sum stóðu fyri skúlanum.
Emil er musikalskur, hann hevur gott (og hart) mál og riggar serstakliga væl sum sangari til jarðarferðir. Hann dugir at spæla ymisk ljóðføri, men bara til húsbrúk sigur hann. Men í 4-5 ár spældi hann í The Golden Seals, teir spældu til dans ymsastaðni, á myndini niðanfyri spæla teir í gullbrúdleypi á hotel Føroyum á Kongabrúnni: Finnbjørn, Emil, Kjartan, Eyðstein (1979).

Emil fekk kjans við Reynsatindi, áðrenn eksamian var liðug um summarið, próvtøkan í føroyskum skuldi vera fríggjadag, sum Reynsatindur skuldi fara fyrr í vikuni. Nú vóru góð ráð dýr, tí at Emil vildi fyri alt í verðini sleppa til skips, hann gjørdi so ikki vandari enn at ringja til Eyðun at greiða frá síni støðu. Jú, Eyðun var lagaligur, fekk loyvi frá Ludvig petersen á skúlafyrisitingini og fekk Svenning Tausen at vera próvdómara. So varð Emil próvhoyrdur heima hjá Eyðuni Winther í Havn, og so slapp hann til skips.
Emil er skiparalærdur, fór á sjómansskúlan í 1983 og so aftur í 1987. Emil var við Klettunum, sum dalbingar keyptu frá Vestmenningum í 1984, til teir vórðu seldir til Skotlands í 1987. Teir nýggju Klettarnir komu í 1988 og 1989. Tá ið vit koma higar í frásøgnini, tosa vit eitt sindur um Jógvan Adolf  (1936-2007), sum sæst á myndini niðanfyri við vinmanninum Ólavi í Klæmintstovu.

Jógvan Adolf var tann, sum stóð á odda, tá ið Klettarnir vórðu bygdir, hann arbeiddi fyri bygdina og fyri oynna, ikki fyri seg sjálvan, heldur Emil.

Tað vóru fagnaðardagar, tá ið Klettarnir vórðu navngivnir. Gummur vóru ávikavist Judith í Klæmintstovu og Frida Sofía. Á myndunum síggja vit eigarar og gummur og so Poul Mohr, skipasmiðjustjóra.
Klettarnir fóru til New Zealands í 1994, hetta var eftir bankaskrædlið. Emil fór so til Esbjerg at vita at fáa kjans og fekk beinanveg arbeiði hjá Polar Seafood, fyrst við Polar Princess og seinni Polar Nanok. Emil hevur verið skipari á Polar Nanok síðani 2005, er umborð tveir mánaðir og heima tveir, hin skiparin er bróðirin Julian.
Emil og Sigrið hittust á Meginskúlanum og hava verið saman síðani, tey giftust í 1982 bara 19 og 20 ára gomul. Tey høvdu fingið sær grundstykki á Sandi, men tað bleiv so kortini til, at tey búsettust í Dali, tey keyptu húsini frá Ólavi og Judith, sum tá gjørdu gomlu Klæmintstovu í stand og fluttu har norð. Á myndini síggjast umframt brúðarparið Judith og Vitus í Toppi og Vitus í Putlhúsi.

Emil og Sigrið fingu 4 børn: Ólavur (1983-1996), Judith, Sólvit og Elinborg, og abbabørnini eru tvey. Børnini siga, at tað var fantastiskt at vaksa upp í Dali, men tá ið tú verður 14 ár ella har á leið, verður bygdin ov trong. Og tá ið børnini fara burtur á skúla, og maðurin er burtur, tá er so líkatil, at mamman eisini fer. Sigrið fekk arbeiði í Havn og er seinni farin undir útbúgving . Tey eru nú í Hoyvík (via eitt skifti í Aalborg). Tá ið tú flytir, so fært tú eitt annað umhvørvi, og tú uppbyggir ein annan lívsstíl, heldur Emil. Tey eiga enn hús í Dali, men hava ikki ferðast nógv suður í seinastuni.

Í síni frítíð ger Emil ymiskt fyrifallandi, hann hevur m.a. smíðað eitt úthús beint við húsini, hann lesur nógv, og tað er serliga søga, sum hevur hansara áhuga bæði klassisk og modernað søga. Í løtuni roynir hann, sum hann sigur, at tyggja seg ígjøgnum Ilionskvæðið, tað er nú ikki tað lættasta.

Ein annar yrkjari, sum Emil nevnir er Poul F, sum ofta er sera beinrakin í síni yrking. Eitt frítíðarítriv, sum børnini minna hann á , er motorsúklan. Emil sigur, at tað er fantastiskt at fara við fullari ferð á motorsúklu úti í natúruni, fríur sum fuglurin -  frælsi í hægsta potens. Eg kann ikki lata vera við at bera saman við skiparan á brúnni, úti á havi – kanska ikki heilt ólíkt. Á myndini niðanfyri sæst motorsúklan á Akrabyrgi, tá ið Emil var súklutúr runt Suðuroynna.

Vit komu nakað inn á tunlar og politikk, áðrenn vit góvust. Emil dylur ikki, at hann fyri loysing, og at Jóannes Patursson er ein fyrimynd. Emil hugsar, at meiri gjøgnumskygni skal til,  viðv. hvat skatturin verður brúktur til og minni vald til politikarar. Allur stuðul er fjas, tó eru nøkur kjarnuøki, sum skula fíggjast av tí almenna, og tey óhjálpnu skula hjálpast. Hann er fyri brúkaragjaldi, og tunlar skula gerast av almennum partafelag. Tað er eyðsæð, at Emil hevur hugsað um hesi mál og hevur meiningar um tað mesta.
Nú takkar dalssíðan fyri seg og fer av Ovarugøtu.

Eyðbjørg Nolsøe – vangamynd í november

Eyðbjørg var einasta menniskja í Dali, sum eg kendi, áðrenn eg kom til Dals fyrstu ferð. Vit gingu í sama flokki í Hoydølum 1964-67.

Eyðbjørg við Filip og Dinu hjá Jákubinu

 



Eyðbjørg (f.1948) er elst av 5 systkjum (Oddbjørg, Bjarni, Sjúrður, Árni, Eyðstein), og tey eru øll fødd í Húsavík, jarðarmóðir var í Skálavík, so tað varð ikki farið til Havnar á sjúkrahús sum nú.

Eyðbjørg er av tí stóru Sørensen ættini. So gott sum øll Húsavík er í familju, ættað frá teimum systkjum av teimum 11 úr Skumpitoft, sum búsettust í Húsavík. Foreldrini vóru Edith og Óli Sørensen,  Abbin í faðirætt var Antines Sørensen og omman Anna. Antines (Anta) var løgtingmaður fyri fólkaflokkin.

Hin abbin Óli Danielsen var einasti javnaðarmaður í Húsavík .

Síni fyrstu skúlaár hevði Eyðbjørg Magnus Magnussen sum lærara, seinni – tá ið mostir hennara Súsanna giftist og flutti til Lamba, flutti Eyðbjørg við at hjálpa henni við børnunum. Lærarin í Lamba, Karl Joensen var ódámliga strangur, kravdi hávirðing av børnunum sum ein kongur. Eyðbjørg var nakað tvør, og tá spann sinnið í hann. Nei, tá var betur at koma til heimbygdina, har Theodor Hansen nú var lærari.  Myndin niðanfyri er av Eyðbjørg og systkjunum, áðrenn Eyðstein er føddur.

Gerandisdagurin var sum í øðrum føroyskum bygdum, tey áttu ikki jørð, men hoyggjaðu hjá abbunum báðum. Pápi Eyðbjørg var í Grønlandi (1954-70), so mamman stóð fyri øllum arbeiði heima, m.a. røktaðu tey torv við Lítlavatn. Mamman dugdi so óføra væl til hendurnar, hon bæði seymaði, bant og broderaði, og fyrstu ferð Eyðbjørg var í Dali, var einaferð hon slapp við mammuni, sum fór til Dals við einum kjóla, hon hevði seymað til Martinu. Eyðbjørg minnist tey gingu undir Vørðuni, og hvussu bangin mamman var um tey, meðan tey gingu. Hon hevði øll børnini við, og omman var eisini við.

Eyðbjørg hevur ivaleyst arvað nakað av tí frálíka handalagnum frá mammu síni, á myndini niðnfyri situr hon og seymar, og á teirri næstu situr hon og bindur, undir liðini á henni situr Elsa (úr Kollafirði) Jóannes Skaale sæst vála aftanfyri.


Eyðbjørg dámdi altíð væl at ganga í skúla, so hon vildi fara í realskúla, og ætlanin var at fara til Runavíkar, og har fór hon til upptøkuroynd, men so flutti mostirin til Havnar, og okkurt annað kom uppímillum. Men í 1964 byrjaði Eyðbjørg í realskúlanum í Hoydølum, og har hitti eg Eyðbjørg fyrst. Hon var dugnalig og arbeiðssom, still men hevði avgjørdar meiningar. Passaði sín skúla væl og framleiddi eitt ókent tal av troyggjum, m.a. bant hon mær tvær gjøgnummynstraðar troyggjur. Vit síggjast her báðar í endaveitsluni uppi hjá Finni í bundnari troyggju.


Annars hóvaði náttarlívið í Havn ikki teirri ungu húsavíksdamuni, hon fór so oftað suður at ferðast, sum hon kundi. Ferðin við Rituni kostaði 5 krónur, so hon legði sær 5 krónur til síðis, tá ið til bar. Í Havn leigaði Eyðbjørg sær fyrst kamar frá Odu Kjølbro uppi á Varða, seinni búði hon hjá familju. B flokkurin var ein fínur flokkur, sum mann minnist við gleði. Eyðbjørg minnist mangt betur enn eg, og tað er stuttligt at verða mint á ymiskt, sum hendi.
Her omanfyri sita vit, Eyðbjørg situr fremst nr. 2 høgrumegin, lærararnir eru, vinstrumegin: Ásmundur Johannesen og Jóannes Skaale og høgrumegin: Christian Haraldsen og Svenning Tausen. Av navnframum fólki í flokkinum kann eg nevna troubadurin Kára P (aftast longst til høgru), krimihøvundin Jógvan Isaksen (miðrað longst til vinstru), prestin Sonju Klein (fremst longst til vinstru), sangaran MC (longst til høgru í miðraðnum) , 3 úr flokkinum komu aftur í Hoydalar sum lærarar. Seti til stuttleika eisini myndina av A klassanum her niðri undir. Vit vóru tey fyrstu, sum gingu í tí nýggja skúlabygninginum í Hoydølum (stovu nr. 5 og 6), hann var als ikki liðugur, bert nakrar stovur.

Tá ið realeksamian var komin upp á pláss, arbeiddi Eyðbjørg í tvey ár hjá Skilling á Áarvegnum í Havn, men… men hon hevði annað beinið og alt hjartað suðuri í Dali, tí at í januar 1967 møtti hon Sjúrði. Tey møttust í Húsavík, hagar bæði vóru farin at síggja sjónleik. Sjónleikurin var Og tó skínur sólin og stigtakari fyri Sólarris var Steinbjørn B. Jacobsen, sum var lærari í Húsavík.  Tey árini vórðu fleiri leikir settir upp í Húsavík. Men Eyðbjørg minnist ikki til nógv annað undirhald ella frítíðarítriv  barna- og ungdómsárini í Húsavík. Dansur var ikki, uttan sjálvandi um okkurt serligt  var, sum brúdleyp til dømis. Tó endaði jólatræveitslan á hvørjum ári við Leivs kvæði við miðurlagnum, Gud má ráða hvar vit drekka onnur jól. Eyðbjørg fortelur, at bæði abbin í faðirætt og omman í móðurætt dugdu væl at kvøða. Tá ið Eyðbjørg og Sjúrður hittust vóru tey 18 og 21 ár, tey giftust 8. februar 1970 í Húsavík og búsettust í Húsavík, har var gott pláss, tá ið foreldrini hjá Eyðbjørg fluttu til Havnar, eftir at pápi Eyðbjørg fekk arbeiði í Havn.
Men teirra ætlan var alla tíðina at búgva í Dali, og tá ið so Sjúrður skuldi hava náttarvakt í koyringini, og tað var ógjørligt at fáa telefon í Húsavík, fluttu tey til Dals, inn til Demmus og Annu, sum høvdu telefon. Sjúrður hevur koyrt buss síðani 1968, áðrenn bilstøðin kom, og hann koyrdi skúlabørn frá 1971 og til í summar. Í 1975 fluttu Sjúrður og Eyðbjørg í egin hús. Tey hava øll árini arbeitt við jørðini og kríatúrum. Í nógv ár høvdu tey neyt, 6 mjólkineyt. Tað er nógv arbeiði av tí, men tað er ikki frítt fyri, at Eyðbjørg saknar neytini og mjólkina viðhvørt – tað var gott at hava tað arbeiðið at fara til. Nú er tað mest seyður, og Eyðbjørg tekur alt slaktið upp, hon harmast um, at so nógv av mati verður tveitt burtur í Føroyum.

Anna, Edith, Súsanna Jákubina, Sólfríð, Óli



Eyðbjørg og Sjúrður hava seks børn og 14 barnabørn.
Av arbeiði uttan fyri heimið hevur Eyðbjørg mest verið í skúlaarbeiði, bæði sum læraravikarur og sum stuðul, og so hevur hon eisini arbeitt í sunnudagsskúlahøpi. Eyðbjørg var vikarur í Dali og á Skarvanesi, tá ið Edith Berg fór frá, og tá ið hitt ofta umrødda skúlastríðið, sum vit fyrr hava havt á blogginum, var, gjørdist Eyðbjørg privatlærari í Dali. Finnbogi Ísakson gjørdi ein V4 tátt um hendingina, hann stendur í bókini Rím og reyp:
Eyðbjørg minnist, at avvarðandi pápar hildu fund í Klæmintstovu. Lærarastarvið var okey, men Eyðbjørg hevði tó ikki viljað verið lærari burturav. Tó slepti hon tí ikki heilt, tí hon arbeiddi sum stuðul í Húsavíkar skúla í 6 ár og var eisini á Meginskúlanum. Um stuðulsskipanina sigur Eyðbjørg, at teir veiku næmingarnir vórðu skeivt handfarnir. Teir SKULDU læra tað sama sum hini, hóast tað var ómøguligt. Teir skuldu sloppið at arbeitt við lærugreinum, har teir sóu framgongd, og sum teir høvdu evni til.

Felisia hjá Óla fer til dópin.



Annars hevur Eyðbjørg verið við í skótaarbeiði, og hon hevur sjómanskvinnuringin í Dali. Eitt arbeiði, sum Eyðbjørg hevur dámað serstakliga væl, var sunnudagsskúlalegurnar. Hon og Sjúrður vóru leiðarar í fleiri ár á legum, sum vórðu hildnar í Húsavík og aðrastaðni. Eitt árið vóru 3 legur við 70 børnum á hvørjari. Tað var strævið, Eyðbjørg arbeiddi mest í køkinum. Nú verða ovurstórar legur hildnar í Nesvík, men Eyðbjørg heldur , at samanhaldið var betri á eini minni legu – eisini millum tað vaksna fólkið. Eyðbjørg er góður kokkur, og mongum døgurða hevur hon staðið fyri í Eiriksgarði, tað veri seg til ervi ella veitslu.

Eyðbjørg hevur altíð verið innisæl og lítið framfús, men tak ikki feil, hon er ein kvinna við sterkum meiningum, og nógvum talentum.
Næsta vangamynd verður av Emil Nolsøe.